Việc hành hương và dâng hương tại các đền, phủ linh thiêng luôn là một nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt. Trong đó, Đền Thượng Ba Vì, tọa lạc trên đỉnh Tản Viên hùng vĩ, là một điểm đến thu hút đông đảo du khách và Phật tử. Để chuyến đi trở nên trọn vẹn và thể hiện lòng thành kính tối đa, việc hiểu rõ về lịch sử, cách sắm lễ và các bài văn khấn đền Thượng Ba Vì là vô cùng cần thiết. Bài viết này của tiengnoituoitre.com sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và đầy đủ nhất về các nghi thức văn khấn tại ngôi đền linh thiêng này, giúp bạn có một trải nghiệm tâm linh sâu sắc. Nắm vững những hướng dẫn về cách sắm lễ và nội dung bài khấn sẽ giúp bạn thể hiện trọn vẹn tâm ý khi đứng trước ban thờ.
Khám phá Lịch sử và Kiến trúc Đền Thượng Ba Vì
Đền Thượng Ba Vì, còn được biết đến với tên gọi Chính cung thần điện, là một di tích lịch sử và văn hóa quan trọng nằm trên đỉnh núi Tản Viên, thuộc Vườn Quốc gia Ba Vì, xã Ba Vì, huyện Ba Vì, Hà Nội. Ngôi đền này thờ Đức Thánh Tản Viên Sơn, một trong Tứ Bất Tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam, người có công lớn trong việc trị thủy và bảo vệ đất nước. Tương truyền, đền được xây dựng từ thời An Dương Vương, mang đậm dấu ấn lịch sử lâu đời và giá trị văn hóa sâu sắc. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, đền đã được trùng tu vào năm 1993, trở thành một ngôi đền nhỏ gọn, tựa mình vào vách núi, hòa mình vào khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ của núi rừng Ba Vì.
Vào năm 2008, Đền Thượng cùng với Đền Trung và Đền Hạ đã được Bộ Văn hóa và Thông tin công nhận là di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia, khẳng định vị thế và ý nghĩa to lớn của quần thể di tích này trong lòng dân tộc. Đền Thượng được thiết kế với ba gian chính, mỗi gian thờ một vị thần linh quan trọng. Gian chính giữa là nơi an vị tượng Đức Thánh Tản, vị thần chủ của núi Tản Viên. Bên tả, đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo Vương, vị anh hùng dân tộc với những chiến công lừng lẫy trong lịch sử. Bên hữu là ban thờ Tam Tòa Thánh Mẫu, biểu trưng cho sự che chở, bao dung của các vị Mẫu đối với muôn dân. Các lễ hội tại Đền Thượng Ba Vì được tổ chức quanh năm, nhưng đặc biệt sôi nổi và thu hút đông đảo du khách từ Tết Nguyên Đán kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch, tạo nên một không khí trang nghiêm và linh thiêng.
Nghi lễ văn khấn tại Đền Thượng Ba Vì linh thiêng
Hướng dẫn sắm lễ khi hành hương Đền Thượng Ba Vì
Việc chuẩn bị lễ vật khi đến Đền Thượng Ba Vì không chỉ là một nghi thức mà còn là cách thể hiện lòng thành kính của mỗi người đối với các vị thần linh. Mặc dù điều kiện kinh tế của mỗi gia đình có thể khác nhau, nhưng điều cốt yếu nhất vẫn là tấm lòng thành tâm và sự tôn kính. Dưới đây là các gợi ý về mâm lễ mà bạn có thể tham khảo để chuẩn bị chu đáo nhất cho chuyến hành hương của mình. Mỗi loại lễ vật đều mang ý nghĩa riêng và được dâng lên các ban thờ phù hợp, tạo nên sự trang trọng và đúng nghi lễ.
Đối với ban Thánh Mẫu, bạn nên chuẩn bị lễ chay bao gồm hương, hoa tươi, trà thơm, và các loại quả tươi ngon. Lễ chay thể hiện sự thanh tịnh, tinh khiết và lòng kính trọng đối với các vị Mẫu hiền từ. Mâm lễ mặn thường được dùng để dâng lên ban thờ Ngũ vị Quan lớn (ban Công đồng), bao gồm các món như gà luộc, thịt lợn luộc, giò, chả được nấu chín cẩn thận. Những lễ vật này thể hiện sự sung túc, đủ đầy và lời cầu mong về tài lộc, may mắn. Đặc biệt, có một loại lễ đồ sống riêng để cúng quan Ngũ Hổ, Bạch Xà, Thanh Xà, đặt ở hạ ban Công đồng Tứ Phủ. Lễ này thường bao gồm 5 quả trứng vịt sống, 1 đĩa gạo, 1 đĩa muối, 2 quả trứng gà sống đặt trong 2 cốc nhỏ hoặc thịt mồi không nấu chín (khoảng vài lạng thịt lợn sống) cùng tiền, vàng mã. Đây là nghi thức đặc biệt để cầu mong sự che chở, bảo vệ từ các vị thần hộ pháp.
Ngoài ra, cỗ mặn sơn trang cũng là một phần quan trọng, bao gồm các sản vật từ núi rừng như cua, ốc, bún ớt, chanh quả. Nếu chuẩn bị chu đáo hơn, bạn có thể thêm xôi nếp cẩm và chè (mỗi loại 15 phần, ứng với 15 vị được thờ ở ban Sơn Trang). Các lễ vật này tượng trưng cho sự dâng hiến những gì tinh túy nhất của thiên nhiên. Cuối cùng, để thờ cúng Cô, Cậu, bạn nên chuẩn bị lễ vật gồm oản, quả, hương hoa, hia, hài, nón áo, gương lược và các đồ vật tượng trưng cho đồ chơi trẻ nhỏ như cành hoa, kèn, trống. Những lễ vật này thể hiện lòng quan tâm, yêu mến và cầu mong các Cô, các Cậu phù hộ cho con cháu được bình an, khỏe mạnh.
Mâm lễ vật chuẩn bị cho văn khấn tại Đền Thượng Ba Vì
Các bài văn khấn tại Đền Thượng Ba Vì
Khi đến Đền Thượng Ba Vì để hành lễ, việc đọc văn khấn là một phần không thể thiếu, thể hiện lòng thành kính và cầu nguyện của tín chủ. Mỗi ban thờ tại đền đều có những bài văn khấn riêng biệt, phù hợp với vị thần được thờ. Dưới đây là những bài văn khấn chuẩn mực, giúp bạn bày tỏ tâm nguyện một cách trọn vẹn và đúng nghi thức.
Văn khấn Đức Thánh Tản Viên
Khi dâng hương tại ban thờ Đức Thánh Tản Viên, vị thần chủ của núi Ba Vì, bạn có thể sử dụng bài “Nhạc Phủ Thánh Đế Văn” để bày tỏ lòng thành kính và cầu mong sự phù hộ:
Nhạc Phủ Thánh Đế Văn
Động sơn trang thượng ngàn thánh phủ
Đức Tản Viên đấng chủ sơn lâm
Nổi cơn gió cuốn ầm ầm
Di sơn đảo hải cứu dân thoát nàn
Cõi Nam bang nhờ ơn đại thánh
Đất Sơn Tây, Tản Lĩnh ngất cao
Đôi bên tả hữu bộ tào
Tam thập lục động ra vào quản cai
Chốn sơn lâm muôn loài cầm thú
Nhờ thánh ân Nhạc Phủ thần vương
Lại thêm bát bộ sơn trang
Dời non chuyển núi phép càng thần thông
Nay ngưỡng trông thánh vương soi xét
Độ thanh đồng khắp hết gần xa
Độ cho khang thái cửa nhà
Cây tài nhánh lộc nở hoa bốn mùa
Khắp thôn bản gió mưa hòa thuận
Cõi lâm sơn ngàn mận ngàn mơ
Đỉnh non gió thổi phất phơ
Suối reo thác đổ tiếng tơ chạnh lòng
Chúng đệ tử một lòng thành kính
Tiến văn trình thỉnh thánh giáng lâm
Chữ rằng thánh giáng lưu ân
Sơn trang lưu lộc thiên xuân thọ trường.
Bài văn khấn này không chỉ ca ngợi công đức của Đức Thánh Tản Viên trong việc cứu dân độ thế mà còn thể hiện niềm tin sâu sắc của tín chủ vào sự che chở, ban phước lành cho gia đình, mùa màng và cuộc sống bình an. Đây là một bài văn khấn trang trọng và đầy ý nghĩa.
Văn khấn Mẫu Thượng Ngàn
Mẫu Thượng Ngàn là một trong Tam Tòa Thánh Mẫu, cai quản cõi rừng núi, mang lại sự bình yên và tài lộc từ thiên nhiên. Khi dâng hương Mẫu Thượng Ngàn, bạn có thể đọc bài văn khấn sau:
Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật!
Hương tử chúng con, thành tâm kính lạy. Đức Hiệu Thiên chí kim quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế.
Kính lạy Đức Cửu Trùng Thanh Vân lục cung công chúa.
Kính lạy Đức thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, sắc phong Chế Thắng Hòa Diệu đại vương, gia phong Tiên Hương Thánh mẫu.
Kính lạy Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương.
Kính lạy Đức đệ tam Thủy Phủ, Lân nữ công chúa.
Kính lạy Đức đệ tứ khâm sai Thánh mẫu, tứ vị Chầu bà, năm toà quan lớn, mười dinh các quan, mười hai Tiên cô, mười hai Thánh cậu, ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch xà đại tướng.
Hương tử con là . . . . . . . . . . . Ở tại . . . . . . . . . . . Cùng toàn thể gia đình đến nơi Điện (Phủ, Đền) . . . . . . . chắp tay kính lễ khấu đầu vọng bái.
Lòng con thành khẩn, dạ con thiết tha, kính dâng lễ vật. Cúi xin các Ngài xót thương ủng hộ, kiến cho gia chúng con tiêu trừ tai nạn.
Điềm lành thường tới, điềm dữ lánh xa. Hết tai ương bệnh tật trong nhà, hưởng thịnh vượng an lành mãi mãi.
Tài như nước đến, lộc như mây về, bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có phúc lành tiếp ứng.
Lại xin: Thể đức hiếu sinh, rủ lòng cứu độ, khiến cho chúng con như ý sở cầu, cho hương tử tòng tâm sở nguyện.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn tấu.
Bài văn khấn này không chỉ cầu xin tài lộc, sức khỏe mà còn mong muốn sự bình an, tránh khỏi tai ương, bệnh tật cho bản thân và gia đình. Đây là một nghi thức quan trọng để kết nối tâm linh với các vị thần linh của núi rừng.
Văn khấn Đức Thánh Trần
Đức Thánh Trần Hưng Đạo Vương là một vị anh hùng lẫy lừng của dân tộc, được thờ phụng rộng rãi tại nhiều đền, phủ. Tại Đền Thượng Ba Vì, việc văn khấn Đức Thánh Trần thể hiện lòng biết ơn và mong cầu sự phù hộ về công danh, sự nghiệp, cũng như sức khỏe. Khi đứng trước ban thờ Ngài, bạn có thể đọc bài văn khấn sau:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
– Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều
– Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công.
– Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền.
– Con kính lạy tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vụ vương cô Hoàng Thánh.
– Con kính lạy Đức ông phạm điệu suý tôn thần, tả quan Nam Tào, Hữu quan Bắc Đẩu, Lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.
Hương tử con là:………………………………………. ……………………………
Ngụ tại:…………………………………….. ………………………………………….
Hôm nay ngày…. tháng….. năm…….. Hương tử chúng con sắm sửa lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khoẻ. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, chín tháng đông, ba tháng hè được tai quan nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giải đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lốc, cầu bình an đắc bình an. Xin cho con được có người có cửa, được nhân an vật thịnh đi đến nơi về đến chốn, làm ăn được thuận buồn xuôi gió, vạn sự như ý.
Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Đây là bài văn khấn đầy đủ để cầu xin Đức Thánh Trần ban cho sức khỏe, may mắn, và thuận lợi trong mọi công việc, từ đầu năm đến cuối năm.
Văn khấn Mẫu Cửu Trùng Thiên
Mẫu Cửu Trùng Thiên là vị thần tối cao trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu, cai quản chín tầng trời, có quyền năng vô biên. Việc dâng hương và đọc văn khấn Mẫu Cửu Trùng Thiên tại Đền Thượng Ba Vì mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện lòng tôn kính đối với quyền năng thiên giới và cầu mong sự bảo trợ tối cao. Bài văn khấn này giúp tín chủ kết nối với năng lượng linh thiêng của vũ trụ, mong cầu mọi sự hanh thông, tốt đẹp.
Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật!
Hương tử chúng con, thành tâm kính lạy. Đức Hiệu Thiên chí kim quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế.
Kính lạy Đức Cửu Trùng Thanh Vân lục cung công chúa.
Kính lạy Đức thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, sắc phong Chế Thắng Hòa Diệu đại vương, gia phong Tiên Hương Thánh mẫu.
Kính lạy Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương.
Kính lạy Đức đệ tam Thủy Phủ, Lân nữ công chúa.
Kính lạy Đức đệ tứ khâm sai Thánh mẫu, tứ vị Chầu bà, năm toà quan lớn, mười dinh các quan, mười hai Tiên cô, mười hai Thánh cậu, ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch xà đại tướng.
Hương tử con là . . . . . . . . . . . Ở tại . . . . . . . . . . . Cùng toàn thể gia đình đến nơi Điện (Phủ, Đền) . . . . . . . chắp tay kính lễ khấu đầu vọng bái.
Lòng con thành khẩn, dạ con thiết tha, kính dâng lễ vật. Cúi xin các Ngài xót thương ủng hộ, kiến cho gia chúng con tiêu trừ tai nạn.
Điềm lành thường tới, điềm dữ lánh xa. Hết tai ương bệnh tật trong nhà, hưởng thịnh vượng an lành mãi mãi.
Tài như nước đến, lộc như mây về, bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có phúc lành tiếp ứng.
Lại xin: Thể đức hiếu sinh, rủ lòng cứu độ, khiến cho chúng con như ý sở cầu, cho hương tử tòng tâm sở nguyện.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn tấu.
Bài văn khấn này là một lời cầu nguyện toàn diện, không chỉ dành cho Mẫu Cửu Trùng Thiên mà còn bao gồm các vị thần linh khác trong hệ thống thờ Mẫu, như Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải Phủ, cùng các vị Chầu bà, Quan lớn, Tiên cô, Thánh cậu. Việc đọc bài văn khấn này giúp tín chủ bày tỏ ước nguyện về sự bình an, tài lộc, và may mắn, đồng thời xin các Ngài xót thương, cứu độ, tiêu trừ tai nạn và ban phước lành.
Chi tiết văn khấn các vị thần tại Đền Thượng Ba Vì
Những Lưu ý Quan trọng khi Hành lễ tại Đền Thượng Ba Vì
Khi đến Đền Thượng Ba Vì để hành hương và dâng hương, ngoài việc chuẩn bị lễ vật và các bài văn khấn đầy đủ, có một số lưu ý quan trọng về cách ứng xử và trang phục mà bạn cần tuân thủ để thể hiện lòng tôn kính, giữ gìn nét đẹp văn hóa và đảm bảo không gian linh thiêng của đền. Việc tuân thủ những quy tắc này không chỉ giúp chuyến đi của bạn thêm phần ý nghĩa mà còn góp phần bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và môi trường tâm linh của khu di tích.
Trước hết, về trang phục, bạn nên chọn những bộ quần áo lịch sự, kín đáo và nghiêm trang. Tránh mặc những trang phục quá hở hang, lòe loẹt hoặc không phù hợp với không khí trang nghiêm của chốn tâm linh. Quần áo gọn gàng, sạch sẽ sẽ thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần linh và những người cùng hành lễ. Tiếp theo, trong suốt quá trình tham quan và hành lễ, hãy luôn giữ gìn vệ sinh chung bằng cách không vứt rác bừa bãi. Khu vực Đền Thượng nằm trong Vườn Quốc gia Ba Vì, nơi có cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, do đó, việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mỗi người. Hãy bỏ rác vào đúng nơi quy định hoặc mang về nếu không tìm thấy thùng rác.
Một điều cần ghi nhớ nữa là thái độ và lời nói. Khi đang lễ đền hoặc trong khuôn viên linh thiêng, tuyệt đối không nói tục chửi bậy, không nói to, cười đùa ồn ào. Hãy giữ cho mình một tâm thái nhẹ nhàng, thanh tịnh và tập trung vào mục đích hành hương. Sự tĩnh lặng và tôn trọng không gian xung quanh sẽ giúp bạn cảm nhận được sự linh thiêng của nơi đây một cách trọn vẹn hơn. Ngoài ra, việc tìm hiểu về xem ngày phong thủy để chọn được ngày tốt để viếng thăm các đình, đền, chùa cũng là một thói quen hữu ích, giúp bạn cảm thấy an tâm và thuận lợi hơn trong chuyến đi tâm linh của mình.
Kiến trúc cổ kính của Đền Thượng Ba Vì và những lưu ý khi hành lễ
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu chi tiết về Đền Thượng Ba Vì, từ lịch sử hình thành, kiến trúc linh thiêng đến những hướng dẫn cụ thể về cách sắm lễ và các bài văn khấn đền Thượng Ba Vì dành cho Đức Thánh Tản Viên, Mẫu Thượng Ngàn, Đức Thánh Trần và Mẫu Cửu Trùng Thiên. Hy vọng những thông tin này sẽ là cẩm nang hữu ích, giúp bạn chuẩn bị chu đáo và có một chuyến hành hương trọn vẹn, ý nghĩa. Việc nắm vững các nghi thức và bài khấn không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn giúp bạn kết nối sâu sắc hơn với các giá trị tâm linh, mang lại bình an và may mắn.