Nghệ sĩ Nhân dân Kim Cương, biểu tượng sáng chói của sân khấu kịch nói và điện ảnh Việt Nam, là một nhân vật huyền thoại đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng qua nhiều thế hệ. Với biệt danh kỳ nữ sân khấu, bà không chỉ nổi tiếng bởi tài năng diễn xuất và biên kịch xuất chúng mà còn bởi tấm lòng nhân ái, tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Bài viết này sẽ đi sâu khám phá cuộc đời, sự nghiệp lẫy lừng, và những cống hiến không ngừng nghỉ của NSND Kim Cương, người nghệ sĩ đã kiến tạo nên một di sản nghệ thuật đồ sộ và một tấm gương sáng về hoạt động xã hội cho cộng đồng, đặc biệt là trong công tác thiện nguyện.
Tiểu sử và Gia thế Nghệ sĩ Nhân dân Kim Cương
NSND Kim Cương, tên thật Nguyễn Thị Kim Cương, sinh ngày 25 tháng 1 năm 1937 tại Sài Gòn, trong một gia đình mang đậm truyền thống nghệ thuật và có dòng dõi hoàng tộc. Bà là cháu nội của Vua Thành Thái, một chi tiết ít người biết nhưng lại góp phần tạo nên một bối cảnh gia đình độc đáo, nơi sự quý phái và tinh thần nghệ sĩ hòa quyện. Dòng máu nghệ thuật chảy trong huyết quản của Kim Cương từ thuở lọt lòng, khi bà là con gái của hai nghệ sĩ danh tiếng: Bầu gánh hát Đại Phước Cương (cha) và NSND Bảy Nam (mẹ). Mẹ bà, một trong những đại thụ của sân khấu cải lương miền Nam, đã định hình và nuôi dưỡng tài năng nghệ thuật của Kim Cương từ những ngày đầu.
Gia đình Kim Cương còn có anh trai là danh hài Ngọc Trai và em gái là Kim Quang, tất cả đều theo đuổi con đường nghệ thuật, tạo nên một “gia đình nghệ sĩ” vang danh trong giới sân khấu. Sinh ra và lớn lên trong môi trường như vậy, Kim Cương không chỉ thừa hưởng tố chất nghệ thuật bẩm sinh mà còn được tiếp xúc với thế giới sân khấu từ rất sớm. Những lời ca, điệu hát, những vai diễn và các buổi tập tượt đã trở thành một phần không thể thiếu trong tuổi thơ của bà, định hình con đường sự nghiệp sau này. Môi trường giàu tính nghệ thuật đã là bệ phóng vững chắc cho một tài năng lớn, giúp bà sớm bộc lộ năng khiếu và phát triển một cách tự nhiên. Sự giáo dục và ảnh hưởng từ gia đình đã tạo nên một NSND Kim Cương không chỉ tài năng mà còn đầy bản lĩnh và tâm huyết với nghề.
Hành trình Nghệ thuật và Sự nghiệp Sân khấu Lừng lẫy
Sự nghiệp sân khấu của NSND Kim Cương bắt đầu một cách không thể đặc biệt hơn. Bà có vai diễn đầu tiên khi chỉ mới 1 tháng tuổi, hóa thân thành con của Quan Âm Thị Kính trong một vở cải lương. Đây là một khởi đầu độc đáo, báo hiệu một cuộc đời gắn liền với ánh đèn sân khấu. Lớn lên, Kim Cương không ngừng theo cha mẹ rong ruổi khắp các sân khấu lớn nhỏ, từ cải lương đến thoại kịch, học hỏi và tích lũy kinh nghiệm biểu diễn. Vai chính đầu tiên mà bà được giao là Na Tra trong vở “Na Tra lóc thịt,” một kịch bản do chính mẹ bà, NSND Bảy Nam, biên soạn. Vai diễn này đã khẳng định khả năng diễn xuất của một cô bé tài năng, mở ra cánh cửa cho sự nghiệp rạng rỡ sau này.
Từ những năm 1950, tên tuổi NSND Kim Cương bắt đầu phủ sóng khắp Sài Gòn và miền Nam Việt Nam. Bà nhanh chóng được mệnh danh là “kỳ nữ” bởi khả năng hóa thân xuất thần vào nhiều loại vai, từ bi đến hài, từ chính diện đến phản diện, với lối diễn chân thật và đầy cảm xúc. Sự nghiệp của bà không chỉ dừng lại ở cải lương và thoại kịch. Năm 1956, Kim Cương có vai diễn đầu tiên trên màn ảnh rộng trong bộ phim “Ngọc Bồ Đề.” Những năm tiếp theo, bà liên tục gây ấn tượng mạnh với khán giả qua các tác phẩm điện ảnh xuất sắc như “Lưu Bình – Dương Lễ” (1957), “Bẽ bàng” (1961), “Tứ Quái Sài Gòn” (1973), và đặc biệt là “Đất Khổ” (1974), bộ phim được đánh giá cao về giá trị nghệ thuật và nhân văn. Mỗi vai diễn của Kim Cương đều để lại dấu ấn sâu sắc, khẳng định vị thế của bà như một trong những diễn viên tài năng nhất của nền điện ảnh và sân khấu nước nhà.
Tài năng Biên kịch và Vở diễn “Lá Sầu Riêng”
Ngoài tài năng diễn xuất vượt trội trên sân khấu và màn ảnh, NSND Kim Cương còn là một soạn giả, biên kịch vô cùng tài hoa. Bà không chỉ tái hiện các nhân vật mà còn tự mình kiến tạo nên những câu chuyện, những số phận đầy cảm động và ý nghĩa. Trong số các tác phẩm kịch nói do bà chấp bút, vở “Lá Sầu Riêng” nổi bật như một đỉnh cao, một kiệt tác đã đi vào lịch sử sân khấu Việt Nam và gắn liền với tên tuổi của NSND Kim Cương.
“Lá Sầu Riêng” không chỉ là một vở kịch kinh điển mà còn là một hiện tượng văn hóa, đã chạm đến trái tim của hàng triệu khán giả. Với cốt truyện sâu sắc, khắc họa chân thực những giằng xé nội tâm, mâu thuẫn gia đình và tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ, vở kịch đã mang lại thành công vang dội cho Đoàn kịch Kim Cương và đưa tên tuổi của bà lên một tầm cao mới. Vai diễn cô Diệu do chính Kim Cương đảm nhiệm đã trở thành một biểu tượng, một hình ảnh khắc sâu trong ký ức người xem về một người mẹ vĩ đại, hy sinh. Vở kịch này không chỉ mang tính giải trí mà còn gửi gắm nhiều thông điệp nhân văn sâu sắc về tình mẫu tử, lòng vị tha và sự tha thứ.
NSND Kim Cương còn là tác giả của nhiều vở kịch nổi tiếng khác như “Dưới hai màu áo”, “Trà hoa nữ”, “Tôi làm mẹ”, “Vực thẳm chiều cao”, và “Bông hồng cài áo”. Mỗi tác phẩm đều thể hiện sự nhạy bén của bà trong việc nắm bắt tâm lý xã hội và khả năng xây dựng nhân vật đầy chiều sâu. Với bút danh Hoàng Dũng, bà đã được xác nhận kỷ lục là “Nghệ sĩ viết nhiều kịch bản kịch nói nhất Việt Nam”, một minh chứng rõ ràng cho sức sáng tạo dồi dào và đóng góp to lớn của bà cho nền kịch nói nước nhà. Từ đầu những năm 2000, bên cạnh việc tiếp tục hoạt động nghệ thuật, NSND Kim Cương dần chuyển sang viết sách, cho ra mắt nhiều cuốn hồi ký ý nghĩa về cuộc đời và sự nghiệp đầy thăng trầm của mình, qua đó chia sẻ những trải nghiệm quý báu và góc nhìn sâu sắc về nghề.
Hoạt động Xã hội và Tấm lòng Nhân ái của Kỳ nữ
Bên cạnh sự nghiệp nghệ thuật rực rỡ, NSND Kim Cương còn được biết đến với tấm lòng nhân ái và những đóng góp không mệt mỏi cho cộng đồng. Bà luôn tâm niệm rằng người nghệ sĩ không chỉ sống vì nghệ thuật mà còn phải sống vì mọi người, đặc biệt là những mảnh đời kém may mắn. Điều này thể hiện rõ qua các vai trò xã hội mà bà đã đảm nhận.
NSND Kim Cương từng là Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa VII và khóa IX, một vị trí quan trọng cho phép bà tham gia vào các hoạt động đại đoàn kết dân tộc và xây dựng đất nước. Đồng thời, bà còn là Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi TP.HCM, nơi bà dốc sức hỗ trợ những đối tượng yếu thế trong xã hội. Bà cũng là Ủy viên Ban Chấp hành Liên hiệp các Hội Văn hóa và Nghệ thuật TP.HCM, góp phần vào sự phát triển chung của văn hóa và nghệ thuật thành phố. Những chức danh này không chỉ là danh dự mà còn là cơ hội để NSND Kim Cương hiện thực hóa mong muốn giúp đỡ những người xung quanh.
Một trong những hoạt động gần đây nhất và được công chúng đặc biệt chú ý là việc NSND Kim Cương tổ chức buổi xem xiếc cho 100 trẻ mồ côi vì đại dịch COVID-19 tại TP.HCM. Buổi gặp gỡ diễn ra tại Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam, nơi bà tự tay chuẩn bị những túi quà và sữa, trò chuyện và ca hát cùng các bé.
NSND Kim Cương vui chơi cùng các em nhỏ mồ côi vì đại dịch COVID-19
Sau đó, bà đã đưa các bé đến rạp xiếc để thưởng thức vở “Bí ẩn nơi đảo hoang,” mang lại những khoảnh khắc vui tươi và hạnh phúc cho các em. Hoạt động này một lần nữa khẳng định tấm lòng nhân ái của bà, dù đã ở tuổi 85 nhưng vẫn tràn đầy nhiệt huyết và tình yêu thương dành cho trẻ nhỏ.
Trước đó, vào tháng 6, NSND Kim Cương cũng đã tổ chức buổi dã ngoại tại Thảo Cầm Viên cho 60 em thiếu nhi mồ côi vì COVID-19. Những buổi gặp gỡ, vui chơi này không chỉ là sự hỗ trợ vật chất mà còn là nguồn động viên tinh thần to lớn, giúp các em nhỏ vơi đi nỗi đau mất mát và cảm nhận được sự ấm áp từ cộng đồng. Dù phải đối mặt với bệnh tim tái phát nhiều lần, NSND Kim Cương vẫn kiên trì với các hoạt động thiện nguyện, không bỏ lỡ bất kỳ kế hoạch nào để mang lại niềm vui cho các em. Những hành động này không chỉ thể hiện trách nhiệm xã hội của một nghệ sĩ lớn mà còn là minh chứng cho một trái tim nhân hậu, luôn hướng về những người kém may mắn, là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo.
Đời tư thăng trầm của NSND Kim Cương
Trái ngược với sự nghiệp nghệ thuật vang dội và viên mãn, cuộc sống riêng tư của NSND Kim Cương lại trải qua không ít thăng trầm, với nhiều mối tình dang dở và những quyết định mạnh mẽ. Bà được mệnh danh là “kỳ nữ” trên sân khấu, nhưng ở ngoài đời, chuyện tình cảm của bà lại gặp nhiều thử thách.
Mối tình huyền thoại đầu tiên của NSND Kim Cương là với cố thi sĩ Bùi Giáng. Tình cảm đơn phương của nhà thơ dành cho bà đã trở thành một giai thoại đẹp nhưng cũng đầy tiếc nuối trong giới văn nghệ sĩ. Do những rào cản từ gia đình, mối tình này không thể đơm hoa kết trái, để lại trong lòng bà những kỷ niệm khó phai.
Sau đó, NSND Kim Cương đến với mối tình thứ hai, một cuộc hôn nhân được gia đình sắp đặt với con trai của một Đốc Phủ sứ giàu có ở Mỹ Tho, được xem là “môn đăng hộ đối.” Tuy nhiên, cuộc hôn nhân này cũng không kéo dài. Chồng bà không thể chấp nhận được việc bà phải diễn những cảnh tình cảm trên sân khấu với người khác, dẫn đến rạn nứt và cuối cùng là chia tay. Điều này cho thấy sự hy sinh của bà cho nghệ thuật đã lớn đến mức nào, khi cả tình cảm cá nhân cũng bị ảnh hưởng.
Sau hai mối tình đầu tan vỡ, phải mất một thời gian dài, NSND Kim Cương mới tìm được chỗ dựa thứ ba. Ông là một sĩ quan điển trai, đào hoa và được nhiều cô gái vây quanh. Chính vì sự không chung thủy của ông mà mối quan hệ này cũng nhanh chóng kết thúc. Những trải nghiệm này đã tôi luyện bà trở nên mạnh mẽ và độc lập hơn.
Năm 35 tuổi, sau một quãng thời gian dài sống cuộc sống cô độc, NSND Kim Cương quyết định tái hôn với người chồng thứ tư, cũng là cha của con trai duy nhất của bà, Trần Trọng Gia Vinh. Người đàn ông này được bà mô tả là lịch thiệp, không bao giờ gây gổ hay ghen tuông. Trong suốt 15 năm chung sống, hai vợ chồng chưa từng cãi vã, tạo nên một cuộc sống hôn nhân tưởng chừng viên mãn. Tuy nhiên, định mệnh một lần nữa trêu ngươi khi mối tình này cũng không được trọn vẹn. Sau khi chia tay người chồng thứ tư, NSND Kim Cương đã đưa ra một quyết định dũng cảm: sống một mình nuôi con cho đến tận bây giờ.
Quyết định này thể hiện sự kiên cường và bản lĩnh của một người phụ nữ hết lòng vì con. Bà đã dành trọn tâm huyết và tình yêu thương để nuôi dưỡng con trai trưởng thành, vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống mà không cần dựa dẫm vào ai. Cuộc đời tư của NSND Kim Cương là một câu chuyện đầy cảm xúc về sự hy sinh, tình mẫu tử và sức mạnh phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Mặc dù trải qua nhiều gian truân, bà vẫn luôn giữ vững nhân cách và tình yêu nghề, tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật và xã hội.
Chân dung nghệ sĩ nhân dân Kim Cương thời trẻ, nét đẹp rạng ngời của kỳ nữ sân khấu
Sự công nhận và Di sản Vĩnh cửu của NSND Kim Cương
NSND Kim Cương không chỉ được công chúng yêu mến mà còn nhận được sự công nhận xứng đáng từ Đảng và Nhà nước Việt Nam. Những danh hiệu cao quý là minh chứng cho những đóng góp không ngừng nghỉ và tài năng xuất chúng của bà cho nền văn hóa nước nhà. Năm 1988, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú, một sự ghi nhận sớm cho những thành tựu của bà trong lĩnh vực sân khấu. Đến năm 2011, với những cống hiến to lớn và xuyên suốt nhiều thập kỷ, bà vinh dự được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, danh hiệu cao quý nhất dành cho những nghệ sĩ có đóng góp xuất sắc.
Những danh hiệu này không chỉ là vinh dự cá nhân mà còn khẳng định vị thế của NSND Kim Cương như một đại thụ của nền nghệ thuật Việt Nam. Bà không chỉ là một diễn viên tài năng, một soạn giả kiệt xuất mà còn là một người giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.
Gần đây nhất, vào sáng ngày 2/2/2024, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã đích thân đến thăm, tặng quà và chúc Tết NSND Kim Cương cùng GS. BS Nguyễn Chấn Hùng. Sự kiện này mang ý nghĩa vô cùng to lớn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với các nghệ sĩ gạo cội, những người đã dành trọn cuộc đời mình cống hiến cho nghệ thuật và xã hội.
NSND Kim Cương trong một buổi biểu diễn kịch nói đặc sắc
Việc Chủ tịch nước đến thăm không chỉ là sự ghi nhận những đóng góp nghệ thuật của bà mà còn là lời tri ân tấm lòng nhân ái, những hoạt động thiện nguyện không mệt mỏi của NSND Kim Cương. Dù tuổi đã cao, bà vẫn luôn dành tâm huyết cho các nghệ sĩ sân khấu, đặc biệt là những người cao tuổi, neo đơn, gặp khó khăn. Bà vẫn tích cực tham gia vào các hoạt động hỗ trợ người khuyết tật và trẻ em mồ côi tại TP.HCM, tiếp tục lan tỏa tình yêu thương và sự tử tế.
Di sản của NSND Kim Cương không chỉ nằm ở những vở kịch, bộ phim hay những danh hiệu cao quý, mà còn ở tinh thần sống, sự kiên cường và tấm lòng nhân ái của bà. Bà là một biểu tượng về tài năng, sự cống hiến và lòng trắc ẩn, là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ và công chúng. Câu chuyện cuộc đời và sự nghiệp của bà sẽ mãi là một phần quý giá trong kho tàng văn hóa Việt Nam, một minh chứng sống động cho sức mạnh của nghệ thuật và lòng nhân đạo. NSND Kim Cương thực sự là một “kỳ nữ” không chỉ trên sân khấu mà còn trong cuộc đời, với những đóng góp vĩ đại và một di sản vĩnh cửu.
NSND Kim Cương trong cảnh diễn kinh điển của vở kịch Lá Sầu Riêng
NSND Kim Cương là tấm gương sáng về một người nghệ sĩ đa tài, một công dân mẫu mực và một trái tim nhân ái. Cuộc đời bà là sự kết hợp hài hòa giữa tình yêu nghệ thuật, trách nhiệm xã hội và những trải nghiệm cá nhân đầy xúc động. Những cống hiến của bà không chỉ làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân tộc mà còn truyền cảm hứng về giá trị của lòng yêu người và tinh thần vượt khó. tiengnoituoitre.com
NSND Kim Cương đã và đang tiếp tục là một biểu tượng vĩnh cửu, không chỉ của sân khấu kịch nói mà còn của cả xã hội Việt Nam.