Nghệ sĩ Tự Long là một trong những gương mặt gạo cội, được công chúng Việt Nam yêu mến qua nhiều vai diễn hài kịch và đóng góp không ngừng nghỉ cho nghệ thuật chèo truyền thống. Từ một chàng trai với tuổi thơ đầy thử thách, Tự Long đã vươn lên trở thành Nghệ sĩ Nhân dân và một sĩ quan quân đội với quân hàm Đại tá, khẳng định tài năng và sự cống hiến của mình trên nhiều lĩnh vực. Cuộc đời và sự nghiệp của anh không chỉ là câu chuyện về tài năng bẩm sinh mà còn là minh chứng cho sự kiên trì, đam mê mãnh liệt với nghệ thuật. Hành trình nghệ thuật của Tự Long gắn liền với những chương trình giải trí kinh điển như Gặp nhau cuối năm, Ơn giời cậu đây rồi! và những cánh chim đầu đàn của sân khấu chèo đương đại.
Tuổi thơ cơ cực và những bước đi đầu tiên trên con đường nghệ thuật
Nghệ sĩ Vũ Tự Long sinh ngày 22 tháng 12 năm 1973 tại tỉnh Bắc Ninh, vùng đất nổi tiếng với những làn điệu quan họ mượt mà. Anh lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, khi cả cha và mẹ đều là nghệ sĩ chèo công tác tại đoàn nghệ thuật địa phương. Môi trường ấy đã nuôi dưỡng trong anh niềm yêu thích bẩm sinh với sân khấu và những làn điệu dân ca. Tuy nhiên, tuổi thơ của Tự Long không hoàn toàn êm đềm. Do đặc thù công việc của cha mẹ thường xuyên đi lưu diễn, anh phải chuyển về sống với bà nội tại Từ Sơn khi mới một tuổi. Cuộc sống xa cha mẹ đã rèn giũa cho anh tính tự lập và nghị lực từ sớm. Mãi đến năm 15 tuổi, Tự Long mới có cơ hội đoàn tụ và sống chung dưới một mái nhà với đấng sinh thành.
Trước khi chính thức bén duyên với nghệ thuật, Tự Long từng rẽ ngang sang một con đường khá khác biệt. Anh theo học nghề mộc tại trường Trung cấp Xây Dựng Bắc Ninh và đã có một thời gian làm việc trong lĩnh vực này. Khoảng thời gian tự mình kiếm sống đã giúp anh tích lũy tài chính và kinh nghiệm sống quý b giá, tạo nền tảng vững chắc cho những quyết định quan trọng sau này. Chính từ sự vất vả của cuộc sống mưu sinh, Tự Long nhận ra niềm đam mê đích thực của mình và quyết định thi vào Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội. Đây là bước ngoặt quan trọng, mở ra cánh cửa đến với sự nghiệp diễn xuất và hài kịch mà anh đã theo đuổi và thành công rực rỡ sau này. Quyết định táo bạo này không chỉ thể hiện sự dũng cảm mà còn chứng minh tình yêu sâu sắc của anh dành cho nghệ thuật biểu diễn.
Từ sân khấu chèo đến đỉnh cao hài kịch Việt Nam
Sau khi tốt nghiệp khoa Chèo tại Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội vào năm 1998, Tự Long chính thức khởi đầu sự nghiệp tại Đoàn Chèo Tổng cục Hậu Cần. Thời gian đầu, anh bắt đầu với những vai diễn nhỏ, ít đất diễn nhưng không vì thế mà anh nản lòng. Với sự nỗ lực và tài năng thiên phú, Tự Long dần khẳng định mình, từ những vai phụ như Tướng cầm cờ, anh đã từng bước chinh phục các vai chính, trở thành một nghệ sĩ chèo chuyên nghiệp và được công nhận bởi đồng nghiệp và khán giả. Anh không ngừng học hỏi, rèn luyện kỹ năng, từ giọng hát, vũ đạo đến khả năng diễn xuất, để có thể hóa thân trọn vẹn vào từng nhân vật. Sự cống hiến của anh cho nghệ thuật chèo đã đặt nền móng vững chắc cho hành trình nghệ thuật đa dạng sau này.
Nghệ sĩ Tự Long phong độ trong trang phục lịch lãm.
Bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của Nghệ sĩ Tự Long đến vào năm 2000 khi anh tham gia chương trình “Gặp nhau cuối tuần” trên sóng VTV3. Đây là nơi anh gặp gỡ và tạo thành cặp bài trùng ăn ý với nghệ sĩ Xuân Bắc, tạo nên “hiện tượng” hài kịch được đông đảo khán giả cả nước yêu mến. Sự kết hợp giữa hai nghệ sĩ mang đến những tiểu phẩm hài duyên dáng, thông minh và đầy tính giải trí, nhanh chóng đưa tên tuổi của Tự Long và Xuân Bắc trở nên nổi tiếng. Phong cách diễn xuất tự nhiên, khả năng ứng biến linh hoạt cùng những màn tung hứng ăn ý đã giúp họ chiếm trọn cảm tình của khán giả.
Từ thành công của “Gặp nhau cuối tuần”, Tự Long tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong làng hài Việt Nam qua chương trình “Gặp nhau cuối năm”. Trong vai trò các “Táo” qua nhiều năm, anh đã ghi dấu ấn sâu đậm với khán giả bằng những màn đối đáp thông minh, dí dỏm và khả năng hát chèo, hát xẩm, ca trù đầy ngẫu hứng, mang đậm dấu ấn cá nhân. Mỗi vai Táo của anh đều có một nét riêng, từ Táo Thoát Nước, Táo Giao Thông, Táo Xã Hội đến Táo Mạng, Táo Tinh Thần, Táo Giáo Dục… anh đều thể hiện xuất sắc, không chỉ mang lại tiếng cười mà còn lồng ghép những thông điệp ý nghĩa về các vấn đề xã hội. Những câu hát chèo được Tự Long lồng ghép vào các tiểu phẩm đã trở thành thương hiệu, khiến người xem vừa cười vừa suy ngẫm, vừa thấy gần gũi với nghệ thuật truyền thống.
Những vai diễn ấn tượng và phong cách nghệ thuật độc đáo
Ngoài “Gặp nhau cuối năm”, Tự Long còn là một trong những trưởng phòng được yêu thích nhất trong chương trình “Ơn giời cậu đây rồi!”. Với khả năng ứng biến thần tốc, sự thông minh và hài hước, anh luôn biết cách đẩy các tình huống lên cao trào và tạo ra những màn đối đáp bất ngờ, khiến cả khách mời lẫn khán giả phải trầm trồ. Sự duyên dáng và cách xử lý tình huống khéo léo giúp Tự Long không chỉ giữ vững vai trò người dẫn dắt mà còn bộc lộ hết khả năng diễn xuất đa dạng của mình. Anh có thể vừa nghiêm khắc, vừa hài hước, vừa sâu sắc, tạo nên những màn trình diễn khó quên.
Nghệ sĩ Tự Long biểu diễn hài kịch trên sân khấu VTV.
Phong cách nghệ thuật của Nghệ sĩ Tự Long nổi bật với sự kết hợp hài hòa giữa chất hài dân gian, gần gũi với khán giả và nét duyên của nghệ thuật chèo truyền thống. Anh không ngại biến hóa, thử sức ở nhiều dạng vai khác nhau, từ những nhân vật nông dân chất phác, thật thà đến những quan chức “quan liêu”, hợm hĩnh. Mỗi vai diễn, dù lớn hay nhỏ, đều được anh đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng, mang đến sự sống động và chiều sâu. Khả năng ca hát, đặc biệt là các làn điệu chèo, là một “đặc sản” của Tự Long, giúp anh tạo ra những dấu ấn riêng không thể trộn lẫn trong làng hài Việt. Anh thường xuyên lồng ghép các yếu tố âm nhạc truyền thống vào các tiểu phẩm, không chỉ làm phong phú thêm nội dung mà còn góp phần quảng bá văn hóa dân tộc. Tinh thần cống hiến và sự nghiêm túc trong công việc là yếu tố then chốt giúp anh luôn giữ được vị trí vững chắc trong lòng công chúng qua nhiều thập kỷ.
Những danh hiệu cao quý và đóng góp không ngừng cho nghệ thuật
Hơn 23 năm hoạt động nghệ thuật, Nghệ sĩ Tự Long đã gặt hái được nhiều thành công và nhận được những danh hiệu cao quý, minh chứng cho tài năng và sự cống hiến của anh. Năm 2007, anh vinh dự đạt giải nhì Tài năng trẻ, một dấu mốc quan trọng khẳng định tiềm năng nghệ thuật từ sớm. Tiếp đó, vào năm 2008, anh giành Huy chương vàng với vai Hoàng Trọng Vinh trong vở “Đêm trắng” tại Hội diễn toàn quân, thể hiện khả năng diễn xuất ấn tượng trong cả thể loại chính kịch.
Sự nghiệp của Tự Long tiếp tục thăng hoa với việc được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú vào năm 2012, một sự công nhận xứng đáng cho những đóng góp của anh trong lĩnh vực sân khấu. Năm 2013, anh tiếp tục nhận giải “Diễn viên sân khấu xuất sắc”, khẳng định vị trí của mình trong giới nghệ sĩ chuyên nghiệp. Đến năm 2014, Tự Long lại một lần nữa giành Huy chương vàng trong Hội diễn với vở “Sáng trong như ngọc một con người” và đặc biệt, anh được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội, một vị trí quản lý quan trọng thể hiện sự tin tưởng vào khả năng lãnh đạo và chuyên môn của anh.
Năm 2015 đánh dấu một cột mốc lịch sử khi Nghệ sĩ Tự Long được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, đây là danh hiệu cao quý nhất dành cho những nghệ sĩ có cống hiến đặc biệt xuất sắc cho nền nghệ thuật nước nhà. Đây không chỉ là niềm tự hào của riêng anh mà còn là niềm vui chung của những người yêu mến nghệ thuật Việt Nam. Mới đây nhất, vào năm 2020, anh đã được phong quân hàm Đại tá, trở thành một trong những nghệ sĩ hiếm hoi được vinh danh ở cả lĩnh vực nghệ thuật và quân đội. Danh hiệu Đại tá không chỉ là sự công nhận về phẩm chất đạo đức, lối sống mà còn là sự ghi nhận những đóng góp của anh trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa nghệ thuật trong quân đội. Những thành tích này khẳng định vị trí vững chắc của Tự Long trong lòng công chúng và giới chuyên môn, là một tài sản quý giá mà anh đã dày công xây dựng.
Cuộc sống đời tư hạnh phúc và những chia sẻ về gia đình
Dù gặt hái nhiều thành công trong sự nghiệp, cuộc sống cá nhân của Nghệ sĩ Tự Long cũng đầy viên mãn và hạnh phúc. Anh kết hôn khá muộn vào năm 2015, khi đã 42 tuổi, với người vợ hiện tại là Trần Minh Nguyệt, một giảng viên của Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Cuộc sống hôn nhân của họ luôn được nhiều người ngưỡng mộ bởi sự gắn kết, thấu hiểu và sẻ chia. Nam nghệ sĩ thường xuyên chia sẻ những khoảnh khắc ấm áp, hạnh phúc của gia đình nhỏ trên mạng xã hội, nhận được nhiều lời chúc phúc và tình cảm từ người hâm mộ. Vợ anh, Minh Nguyệt, cũng là một người phụ nữ tài năng, luôn đứng sau ủng hộ và động viên anh trong công việc.
Tổ ấm của Tự Long thêm phần trọn vẹn với hai cô con gái nhỏ đáng yêu, mà anh trìu mến gọi là “Táo lớn” và “Táo nhỏ”. Anh luôn dành thời gian chăm sóc, dạy dỗ các con một cách chu đáo, truyền đạt những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình và quê hương. Tự Long từng chia sẻ về quan điểm nuôi dạy con cái của mình: “Tôi sẽ dạy con như bố mẹ đã dạy mình, theo cái cách mà người ta vẫn gọi chung là “đất lề quê thói”, “giấy rách phải giữ lấy lề””. Điều này thể hiện sự trân trọng những giá trị văn hóa, đạo đức mà anh đã được thừa hưởng, và mong muốn tiếp nối cho thế hệ sau.
Cuộc sống gia đình hạnh phúc là bệ phóng vững chắc giúp Nghệ sĩ Tự Long an tâm cống hiến cho nghệ thuật. Anh vẫn đang hoạt động tích cực trong giới giải trí, tiếp tục mang đến tiếng cười và những giá trị nghệ thuật sâu sắc cho khán giả. Cùng với những đồng nghiệp thân thiết như Xuân Bắc, Quang Thắng, Trung Ruồi, Vân Dung…, anh vẫn gắn bó với chương trình “Gặp nhau cuối năm”, góp phần tạo nên một dấu ấn khó phai trong lòng công chúng Việt Nam mỗi dịp Tết đến xuân về. Sự nghiệp và đời tư viên mãn của Tự Long là nguồn cảm hứng cho nhiều người về một cuộc sống cân bằng, giữa sự nghiệp rực rỡ và gia đình ấm áp, hạnh phúc.
tiengnoituoitre.com hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn đọc cái nhìn toàn diện và sâu sắc về Nghệ sĩ Tự Long, một tài năng lớn của nghệ thuật Việt Nam, người đã và đang cống hiến không ngừng nghỉ cho công chúng.